नेपालले जारी गर्यो नयाँ १०० रूपैयाँ नोट: विवादित भू–भाग समेटिएको नक्साले कूटनीतिक तरंग

 

नेपाल राष्ट्र बैंकले हालै नयाँ १०० रूपैयाँको बैंक नोट सार्वजनिक गरेको छ, जसमा नेपालको अधिकृत अद्यावधिक नक्सा समावेश गरिएको छ। यो नक्सामा लिपुलेक, लिम्पियाधुरा र कालापानी क्षेत्रलाई नेपालको भू–भागका रूपमा स्पष्ट देखाइएको छ।

यो कदमले नेपालको भौगोलिक अखण्डतालाई जनाउने प्रयास भने मानिएको छ, तर यसले भारत–नेपालबीच दीर्घकालीन विवादित सिमाना मुद्दालाई पुनः अन्तर्राष्ट्रिय केन्द्रमा ल्याएको छ।

भारतीय विदेश मन्त्रालय (MEA) ले यसलाई “unjustified cartographic assertion” भन्दै असन्तुष्टि प्रकट गरेको छ। भारतले ती क्षेत्रहरू आफ्नो प्रशासन अन्तर्गत रहेको दाबी गर्दै आएको छ, जबकि नेपालले २०१९ मा जारी गरेको नयाँ नक्सामा क्षेत्रलाई आफ्नो भू–भाग घोषित गरेको थियो।

नयाँ नोटमा प्रयोग गरिएको नक्सा सार्वजनिक भएपछि दुवै देशका कूटनीतिक वृतमा सक्रियता बढेको पाइन्छ। नेपाल भित्र यस कदमलाई राष्ट्रिय हितसँग जोडेर स्वागत गरिएको छ।

यस घटनाले निकट भविष्यमा कूटनीतिक संवाद पुनः सक्रिय हुने अपेक्षा गरिएको छ। यद्यपि, नेपाल सरकार तथा राष्ट्र बैंकले यो कदमलाई नेपालको संविधानले परिभाषित गरेको अविभाज्य क्षेत्रको सम्मान र पहिचान भन्दै उचित ठहर्याएका छन्।